Gruczolak wątroby (ang. hepatic adenoma, hepatocellular adenoma, HCA) to pierwotny łagodny nowotwór wątroby wywodzący się z hepatocytów. Występuje głownie w wątrobach bez marskości. U młodych kobiet często związany z przyjmowaniem doustnych preparatów antykoncepcyjnych zawierających estrogeny. Pozostałe czynniki ryzyka HCA dotyczące także innych populacji obejmują nadużywanie sterydów anabolicznych i alkoholu, a także otyłość, zespół metaboliczny, cukrzycę, choroby spichrzeniowe wątroby.
W większości przypadków HCA wykrywany jest przypadkowo w trakcie badania USG lub innego badania obrazowego. Przypadki objawowe związane są zwykle z pęlnięciem i krwawieniem guza.
W ramach diagnostyki zmian ogniskowych w wątrobie szczególnie ważne jest jego różnicowanie z rakiem wątrbowokomórkowym oraz z ogniskowym rozrostem guzkowym (FNH). W prezentacji B gruczolak wątroby nie posiada na tyle wyróżniających cech, aby można było postawić definitywną diagnozę. Obrazowanie MVI może sugerować obecność gruczolaka, jednakże dopiero badanie USG z kontrastem (CEUS) lub MRI z kontrastem hepatotropowym umożliwia postawienie diagnozy gruczolaka wątroby. W przebiegu diagnostyki różnicowej należy również pozyskać dane z wywiadu oraz badań laboratoryjnych. Ocena podtypu gruczolaka możliwa jest na podstawie biopsji i badania histopatologicznego.
W USG prezentacji B gruczolak wątroby przedstawia obraz zmiany ogniskowej tkankowej o ostrych granicach; ze względu na różnorodną zawartość elementów tłuszczowych w poszczególnych przypadkach gruczolaków ich echogeniczność może być różnorodna, tj. od hypoechogennej do hyperechogennej. W prezentacji MVI widzimy zmianę ogniskową bez cech naciekania z naczyniami wewnętrznymi zwykle o chaotycznym ale równomiernym rozkładzie.
W prezentacji CEUS typowy gruczolak cechuje się szybkim wypełnieniem (flash-filling) w porównaniu do otaczającej tkanki wątrobowej, a wypełnienie następuje dośrodkowo (centripetalnie). W przeciwieństwie do naczyniaka centripetalne wypełnienie nie ma tu tzw. obwodowych cech guzkowych; a w przeciwieństwie do FNH nie obserwuje się w gruczolaku wypełnienia o wzorze typu szprych koła. W kolejnych fazach, tj. wrotnej i późnej w przypadku HCA obserwuje się normowzmocnienie (isoenhancement) lub hyperwzmocnienie (hyperenhancement).
Powikłania gruczolaków wątroby obejmują pęknięcia i wtórne krwotoki, a także transformację do nowotworu złośliwego. Ryzyko krwotoków jest większe w przypadku guzów >5 cm, lokalizacji podtorebkowej i w przypadku ciąży.
Ryzyko transformacji złośliwej jest większe w przypadku gruczolaków tzw. β-catenin–activated HCA u mężczyzn.
Podsumowując, wszelkie lite guzy, nowotwory, czy zmiany ogniskowe stwierdzone po raz pierwszy w wątrobie muszą być zweryfikowane w badaniach uzupełniających, z których przy założeniu dobrej widoczności sonograficznej CEUS wnosi najwięcej informacji i w większości przypadków umożliwia różnicowanie pomiędzy zmianą złośliwą a łagodną w wątrobie. Należy mieć również na uwadze, iż CEUS jest metodą nieobciążającą, bezpieczną, a jako metoda obrazowania ma także wysoką rozdzielczość przestrzenną oraz czasową.
Autor: Tomasz Szczepański MD
Dla lekarzy KURS USG / MPUS OBSZARU BRZUCHA >
Zawartość serwisu cedum.pl jest chroniona prawem autorskim.
